Acteren op dreigende winkelleegstand

De coronacrisis raast door de straten van Amsterdam. Winkelleegstand was al een groeiend probleem maar is door de coronacrisis verergerd. D66 wil de winkelstraten voorbereiden op de toekomst. Reinier van Dantzig: ‘‘Zet in op het omzetten van leegstaande winkelpanden naar wonen. Geen uitgestorven winkelstraten met dichte rolluiken maar een gezonde mix van wonen en winkels. Daarom dient D66 een motie in!’’

Hoe willen we uit de crisis komen? Het politiek debat over de toekomst van Amsterdam gaat wat D66 betreft niet over hoe we moeten herstellen naar het oude normaal, maar over het best denkbare normaal voor de toekomst.

Een toekomst waarin meer thuiswerken, een ander soort bezoekers en online shoppen het straatbeeld blijvend zullen hebben veranderd. Je kunt het politieke debat beperken tot het maakbare wensdenken dat alle winkels te redden zijn totdat het oude normaal is hersteld. Het oude normaal, waartoe overigens ook het decennialange tekort aan Amsterdamse woningen behoort.

Volgens D66 is dat kortzichtig: de retailmarkt heeft het al langere tijd moeilijk, in economisch topjaar 2019 sloten in Nederland ruim 2700 winkels hun deuren, het hoogste aantal sinds 2004. Met als gevolg dat nu al ruim 8 procent van alle potentiële winkelpanden leeg staan: 3 miljoen vierkante meter.

In Amsterdam deden we het nog veel beter maar we moeten reëel zijn: winkelstraten zullen veranderen. Een overgrote meerderheid van de consumenten denkt dat de veranderingen in winkelgedrag door de coronacrisis blijvend zullen zijn.1

Het toekomstige schrikbeeld is waartegen we ons verzetten: uitgestorven straten met dichte rolluiken en een sneeuwbaleffect voor overgebleven winkels. De winkels verdwenen, de woningnood gebleven.

Wil je dit voorkomen, dan moet je meer doen dan inzetten op herstel van het oude normaal. Grijp juist de kansen voor een beter normaal voor de toekomst. Het verdwijnen van winkels biedt namelijk ook kansen om de winkelstraten die overblijven te versterken. Voordat leegstand zich daadwerkelijk aandient, moet er al bedacht zijn hoe in lege panden de toekomst van de stad vorm krijgt.

Volgens D66 kan dat op een manier waar zowel woningzoekenden als winkels van profiteren: zet vol in op het omzetten van leegstaande winkels naar woningen. Doe het samen: gemeente, eigenaren, financiers en winkeliers. Neem samen de barrières weg die er zijn zodat leegstaande winkelpanden kunnen worden omgezet naar woningen. We zouden er goed aan doen als een winkel failliet gaat of verdwijnt, de eigenaar actief te wijzen op de mogelijkheid de winkel om te zetten naar een woning. In andere winkelgebieden moeten we ook inzetten op een nieuwe functie; zoals werkplaatsen voor ambachten, fysiopraktijken en sportscholen.

Amsterdam verandert, maar in plaats van bij de pakken neer te zitten moeten we de koe bij de horens vatten en Amsterdam voorbereiden op de tijden die gaan komen. De vorige crisis stond synoniem voor leegstand en woningnood. Laten we deze crisis gebruiken voor gezondere winkelstraten en meer woningen.